Bomen in de Omgevingswet: van Voetnoot naar Speerpunt!

Iedereen wacht met spanning op de invoering van de Omgevingswet. Deze vervangt 26 separate wetten en honderden regels voor het beheer van de leefomgeving: water, lucht, bodem, natuur, infrastructuur, gebouwen en cultureel erfgoed. Dit moet het voor overheden en burgers makkelijker maken om invloed uit te oefenen op hun omgeving. Maar hoe dan?

Omgevingswet

Als je op de site van de rijksoverheid op de pagina ‘Omgevingswet’ kijkt, lees je daar:

“Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Zodat het straks bijvoorbeeld makkelijker is om bouwprojecten te starten. De Crisis- en herstelwet maakt dit nu al mogelijk, bijvoorbeeld door bestaande regels aan te passen. De Omgevingswet gaat (naar verwachting) in op 1 juli 2023.”

Het enige voorbeeld dat hier gegeven wordt is dat van ‘bouwprojecten’ en ook elders op de overheidssite komen we maar weinig informatie over bossen en bomen tegen. Natuurlijk staan er wel paragrafen over ‘landelijk gebied’ en ‘stikstofnormen’, dé hete hangijzers in de huidige politiek.

Animaties over de Omgevingswet

Er is overigens ook een promotievideo over de Omgevingswet. Deze vertelt ons:

“De Omgevingswet vereenvoudigt procedures en geeft normen voor onder meer milieuregels, bouwhoogte, bodemkwaliteit en geluidscontouren. Met als motto: “Ruimte voor ontwikkeling, waarborgen voor Kwaliteit”.

Bomen of bouwen

Dus ook hier gaat het over bouwen. De bescherming van de natuur en bewuste inzet van bomen en groen voor het verbeteren van de leefomgeving lijkt geen speerpunt. Om het voorzichtig uit te drukken. De Omgevingswet gaat uit van een optimalisatie van de leefomgeving. Het gaat niet om wat er nu staat, maar om wat je optimaal kunt realiseren. Wat dan precies ‘optimaal’ is, moeten we met zijn allen samen bepalen. Dat betekent dat als je – zoals wij – bomen een belangrijke functie toedicht in het creëren van een leefbare omgeving, je proactief je rol moet pakken.

Bomen vroegtijdig op de planagenda

Het verbeteren van het bomenbestand is een project op zich. Als je niet alert bent, sta je straks bij allerlei ontwikkelplannen weer achteraf de rol van bomen te verdedigen. Als een spelbreker die mooie plannen fnuikt voor een paar knoestige oude beuken. We moeten dus in projecten vanaf het prille begin ruimte voor bomen opeisen. Niet omdat we kost wat het kost bomen willen redden, maar omdat bestaande én nieuwe bomen grote meerwaarde bieden. Bomen verhogen de kwaliteit van de omgeving. Met een iets ander tracé of een aangepast wijkplan kun je mooie oude bomen laten staan of méér nieuwe bomen planten, als bron van schaduw, waterbuffering en CO2-opslag.

Tree-o-logic biedt handvatten en ondersteuning

Maar goed, om terug te komen op de informatieverstrekking van de rijksoverheid… de natuur en bomen lijken in de nieuwe Omgevingswet eerder een voetnoot dan een speerpunt. Het is aan ons professionele boombeheerders, -beleidsmakers en -adviseurs om daar verandering in te brengen. Nuttige tool daarbij is het boek ‘Handreiking Omgevingswet en Bomen’ van het Norminstituut Bomen, dat zelf over dit boek zegt:

“Om ervoor te zorgen dat bomen letterlijk en figuurlijk de juiste plek krijgen én dat bomen hun ecosysteemdiensten kunnen leveren, moeten ze worden geborgd binnen de instrumenten van deze wet. Dat is belangrijk want gezonde bomen verlagen de kosten voor onder meer technische waterberging, riolering, koeling en luchtfiltering. Ze dragen bovendien bij aan woongenot en gezondheid, zijn van nature circulair en faciliteren tijdelijke CO2 opslag. Deze integrale ecosysteemdiensten worden door bomen gelijktijdig geleverd.”

De Handreiking Omgevingswet en Bomen geeft kaders en voorbeelden om bomen effectief in te zetten.
Maar worstelt u met het belang van uw bomen in relatie tot de omgevingswet? Of heeft u behoefte aan een gestructureerde aanpak met de implementatie hiervan? Tree-o-logic biedt ondersteuning voor het opstellen van beleidskaders, geeft handvatten voor de omgevingsvisie, het omgevingsplan en omgevingsprogramma’s en helpt het beleid om te zetten naar de dagelijkse praktijk. Zo bent u ervan verzekerd dat uw bomen ook voor de toekomst de ruimte en functies houden of krijgen die ze verdienen!​​​​​​​