Schade door bomen met controle voorkomen, over verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.

“Als een boom omvalt en er is niemand om het te horen, maakt hij dan geluid?” Dit bekende filosofische vraagstuk gaat ervan uit dat geluid alleen bestaat bij de gratie van het oor dat het geluid opvangt. Nou ja. Dat zal allemaal wel, maar wij kunnen bij zo’n vraag alleen maar denken: “Waarom viel die boom om?” Was hij ziek? Wie is er verantwoordelijk voor de boom? Is er schade? En zo ja, wie moet dat betalen?

Boomveiligheid

Als boombeheerder ben je verantwoordelijk voor het wel en wee van je bomenbestand. En ook voor wat er gebeurt bij mogelijke schade, veroorzaakt door de eigen bomen. En wat geldt voor de particulier met één populier geldt ook voor een gemeente met honderden of duizenden bomen, verspreid over de stad, parken en bossen. Als een onveilige situatie ontstaat, als een boom omvalt of er breekt een grote tak af, is de dan beheerder verantwoordelijk voor de daaruit voortvloeiende schade?

Preventie door controle

Volgens het Burgerlijk Wetboek moet je als boomeigenaar alles doen wat redelijkerwijs van je verlangd mag worden om te voorkomen dat jouw bomen iemand schade berokkenen. Dit uitgangspunt leidt tot een bepaalde zorgplicht, zo blijkt uit jurisprudentie. Er staat dus niet letterlijk in de wet: “Als jouw boom op iemands dak valt moet jij de schade betalen”, maar mocht het voor de rechter komen, dan kan het daar wel op uitdraaien.

Zorgplicht in de praktijk

Het gaat hier niet zozeer om een wettelijke als wel om een maatschappelijke plicht. Als er schade ontstaat door jouw boom, moet jij betalen, tenzij je kunt aantonen dat je alles in je macht hebt gedaan om het ongeluk te voorkomen. Het gaat dan om bewijs dat jij gezorgd hebt voor:

• regulier en regelmatig onderhoud;
• visuele controle in voldoende frequentie;
• nader onderzoek bij vermoeden van onzichtbare gebreken.

Boomveiligheidscontrole – cyclisch boombeheer

Een boomeigenaar doet er dus verstandig aan zijn bomen regelmatig te laten controleren (‘cyclisch boombeheer’, noemen wij dat). Steeds meer gemeenten zijn hiervan op de hoogte en hebben hun beleid er op aangepast. Maar veel particulieren zijn zich er niet van bewust. Hier ligt ook weer een taak voor de gemeente, die haar inwoners op dit soort zaken kan wijzen en eventueel ook onderzoek en controle voor de burgers kan faciliteren. Dit verlaagt het risico op (letsel)schade en voorkomt dat particuliere eigenaren een schadeclaim aan hun broek krijgen.

Hoe vaak? Dat ligt aan waar

Opvallend punt over de uitwendige controle is die ‘voldoende frequentie’. Dit betekent dat je de conditie en staat van onderhoud van bomen op drukke punten of nabij woningen vaker moet controleren, omdat daar de kans op persoonlijke schade groter is. Want een boom die ergens omvalt waar niemand in de buurt is, daar hoor je meestal nooit meer wat van.